สารอินทรีย์!ใส่น้อยดีกว่าไม่ใส่เลย

การใช้ ปุ๋ยเคมี ที่ดีคือการ ใส่ปุ๋ย เท่าที่พืชจะใช้และป้องกันมิให้สูญเสียไปได้ แต่ปัจจุบันเรายากที่จะไปเพิ่ม อินทรีย์วัตถุ ในดินให้มากพอได้ จึงต้องใช้วัสดุที่มีคุณสมบัติดูดซับประจุปุ๋ยผสมร่วมกับปุ๋ยเคมีในเม็ดเดียว เช่น ทำเป็นเม็ดเพิ่มประสิทธิภาพปั้นคอมปาวด์ แต่หากจะแค่ใช้ปุ๋ยเคมีผสมเม็ดแยกกันก็ต้องใช้สารที่มีประจุลบ (CECสูง) จึงจะช่วยได้

คนส่วนมากมักมองปุ๋ยอินทรีย์ว่าเป็นเพียงแหล่งธาตุอาหารให้พืช ทั้งที่มันมีปริมาณอินรีย์วัตถุสูงถึงกว่า20% และมีเกณฑ์ระบุไว้ ตามกฎหมายชัดเจน แต่กลับไปคิดแต่ว่ามันเป็นแหล่งธาตุอาหาร NPK ซึ่งตามธรรมชาติมักมีปริมาณน้อยและไม่แน่นอน กฎหมายจึงกำหนดเกณฑ์ขั้นต่ำไว้เพียง 2% ซึ่งถือว่าต่ำกว่า NPK ในปุ๋ยเคมีหลายเท่า (10-25เท่า) และเพราะบางคนมองปุ๋ยอินทรีย์เป็นเพียงธาตุอาหาร จึงทำให้กำหนดแนะนำอัตราการใช้ไว้สูงค่อนข้างสูง คือ 300-500กก./ไร่ หรือในบางคำแนะสูงถึง 1,000-2,000กก./ไร่ ในขณะที่มีการแนะนำการใช้ของปุ๋ยเคมีเพียงเฉลี่ยไว้เพียง 50-75กก./ไร่ หรือต่างกันกว่า10-20เท่า ซึ่งเกิดจากการคิดคำนวนเพียงเพื่อให้ปุ๋ยอินทรีย์มีธาตุอาหาร NPK รวมเท่ากับปุ๋ยเคมีเท่านั้น
การแนะนำให้ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในอัตราที่สูงมากกลายเป็นอุปสรรคที่เกษตรกรกรจะปฏิบัติตามได้ อาจเพราะไม่มีปุ๋ยปริมาณเพียงพอจะใช้ หรือหากจะใช้ก็เป็นภาระต้นทุนที่สูงเกินไป โดยเฉพาะมีความยุ่งยากด้านแรงงานในการใส่ เกษตรกรจึงมองเป็นความวุ่นวายและพาลละเลยการใช้ และหันมาใช้แต่ปุ๋ยเคมีที่หาซื้อได้สะดวกกว่า
แท้จริงการใช้ปุ๋ยอินทรีย์มีจุดประสงค์อื่นที่นอกเหนือจากการเป็นแหล่งธาตุอาหารหลัก NPK เท่านั้น นั่นคือมีอินทรีย์วัตถุสูงซึ่งช่วยพัฒนาดินทั้งทางกายภาพ ทางเคมีและทางชีวภาพ รวมถึงเป็นแหล่งธาตุอาหารรองและเสริมหลายชนิด การใช้ปุ๋ยอินทรีย์จึงต้องมองถึงประโยชน์ด้านอื่นด้วย ที่สำคัญการคือการละเลยการใส่ปุ๋ยอินทรีย์ไปนานทำให้ดินขาดอินทรีย์วัตถุและเริ่มเสื่อมโทรมลงอย่างมาก และพาลทำให้การใช้ปุ๋ยเคมีลดประสิทธิภาพลงด้วย
ในยุคปัจจุบันที่มีปุ๋ยเคมีเป็นแหล่งธาตุอาหารสังเคราะห์ที่หาซื้อง่าย ในขณะที่ปุ๋ยอินทรีย์มีผลิตออกมาขายปริมาณจำกัดเพราะวัตถุดิบหายาก การแนะนำการใช้ปุ๋ยอินทรีย์จึงควรอยู่บนบรรทัดฐานใหม่คือเพื่อดูแลดิน และสามารถใช้น้อยลงได้ตามปริมาณที่พอผลิตเองหรือหาซื้อใช้ได้ ไม่เป็นภาระที่มากเกินไปในการจ่ายและแรงงานการใส่ เช่น ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ 25-50-100กก./ไร่ ร่วมกับการใช้ปุ๋ยเคมีบางส่วน แม้จะใช้ปุ๋ยอินทรีย์น้อยลง ก็ยังดีกว่าไม่ใช้เลย และหากใช้ต่อเนื่องปริมาณอินทรีย์วัตถุก็สามารถสะสมในดินมากขึ้นเรื่อยๆจนเพียงพอที่จะช่วยเพิ่มศักยภาพของดินในการลดการสูญเสียและเพิ่มประสิทธิภาพให้ปุ๋ยเคมีได้ และในระยะยาวเมื่อดินดีขึ้นก็จะทำให้ดินเกิดกระบวนการทางชีวภาพโดยจุลินทรีย์ที่จะช่วยตรึงและย่อยธาตุอาหารได้เอง และจะช่วยลดการใช้ปุ๋ยเคมีได้อย่างถาวรในอนาคตได้
การใช้ปุ๋ยอินทรีย์ที่ละน้อยทุกๆปี ตามกำลังที่หาใช้ได้ ใช้เพื่อค่อยๆสะสมอินทรีย์วัตถุและเป็นแหล่งธาตุอาหารรอง-เสริมจึงควรเป็นแนวทางที่ทุกคนควรปฏิบัติ และถ้าสักวันเราไม่มีเงินซื้อปุ๋ยเคมีใส่ เราจะรู้ชัดว่า ปุ๋ยอินทรีย์ที่สะสมมาช่วยพืชที่เราปลูกได้อย่างแท้จริง

ขอบคุณบทความโดย ดร.สมบัติ สุขมะณี@STFเรารู้ใจพืช

อะมิโน-ฮิวมิกพลัส กระชากราก พร้อมบำรุงต้นใบ จบในกระสอบเดียว
ปรับปรุงดิน ให้พืชดูดซึมธาตุอาหารต่างๆได้ดี
เพิ่มปริมาณธาตุอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อพืช
ช่วยการเจริญเติบโตของพืช สร้างฮอร์โมนให้พืช
ช่วยป้องกันการชะล้างหน้าดิน ทำให้ดินร่วนซุย ไม่อัดตัวแน่นเกินไป
ลดความเครียดให้พืชช่วงแล้งและฝนตกมากดินแฉะ
อะมิโน-ฮิวมิก ดินเย็นฮิวมิแคลพลัส